Focus op vrijwilligers van Civiele Bescherming
We ontmoetten Francis, Evi, Georges en Antoine en vroegen hen ons te vertellen over hun passie om anderen te helpen. We stelden hen enkele vragen die ons zullen helpen om de functie van vrijwilliger bij de Civiele Bescherming beter te begrijpen.
Niet alle vrijwilligers komen via dezelfde weg bij Civiele Bescherming terecht.
Francis is 60 jaar oud en werkt voor Solidaris. Hij was op zoek naar een alternatief voor de militaire dienst en kwam bij de Civiele Bescherming terecht als gewetensbezwaarde: "Ik moest mijn dienstplicht vervullen maar ik heb uitstel gevraagd. Eerst voor mijn studie en daarna omdat ik ‘onmisbaar was voor de zaak' door het overlijden van mijn vader, die ik moest vervangen in zijn winkel. Omdat ik geen 6e keer uitstel kon krijgen, adviseerde mijn leerkracht Recht mij om de status van gewetensbezwaarde aan te vragen en mijn dienstplicht te vervullen bij de Civiele Bescherming. Ik kon daar 24 uur na elkaar werken en was dan 72 uur vrij voor de winkel van mijn ouders.” Dit was in 1988.
Evi, 30 jaar, is een federale hondengeleidster. Ze geeft les op een basisschool en is sinds 2016 vrijwilliger. Haar twee zoek- en reddingshonden, Witse en Paxy zijn border collies. Paxy is ook opgeleid als Covid-hond. "In 2016 wilde ik graag bij een hondenbrigade. Ik trok op onderzoek en zag dat de Civiele Bescherming een Search and Rescue (SAR) team had. Ik ging naar Brasschaat, dat was de kazerne die het dichtste bij was en ik had veel geluk want de toenmalige kolonel gaf me de kans om zowel bij de Civiele Bescherming als bij de hondengeleiders te gaan werken. Ik kon dus beide zaken combineren.”
Georges, 53 jaar, is al 26 jaar vrijwilliger en is verantwoordelijk voor de ICT-werkzaamheden bij Fluxys: "Ik las in de plaatselijke krant dat de Civiele Bescherming vrijwilligers zocht en dat er een informatiedag was in de kazerne van Liedekerke. Ik ben er naartoe gegaan en diezelfde avond heb ik mijn contract ondertekend.”
Antoine is 29 jaar oud en komt uit Luik. Hij is bio-ingenieur van opleiding. Hij werkte 4 jaar in de celbiologie in een laboratorium en is nu onderzoek verantwoordelijke aan de Koninklijke Militaire School in Brussel. Het is zijn wetenschappelijke en laboratoriumkennis die hij ter beschikking wil stellen van de Civiele Bescherming: "Ik wilde mijn specifieke vaardigheden ten dienste stellen van de bevolking. Toen ik aan mijn proefschrift werkte in het Universitair Ziekenhuis van Luik, vertelde een collega die een kennis had bij de Civiele Bescherming dat ze op zoek waren naar wetenschappelijke profielen. Ik vond dat interessant.”.
Evi | Antoine | Francis |
Of ze nu generalisten of specialisten zijn, vrijwilligers maken integraal deel uit van een team. Zij komen tussen naargelang hun specialiteit, hun vaardigheden en hun beschikbaarheid. Zij ondersteunen en versterken de aanwezige teams in geval van nood.
Evi en haar trouwe metgezellen zijn tussengekomen om mensen te zoeken die mogelijk onder het puin lagen. Dat was het geval tijdens de gasexplosie vorig jaar in Oostende. "Het huis stond nog overeind. We hebben onze honden en de ladderwagen gestuurd omdat we niet naar binnen mochten. Er waren geen drones beschikbaar en helikopters zouden te veel turbulentie hebben veroorzaakt."
"Tijdens een grote gasexplosie in Turnhout eind 2021, wisten we dat er een dame onder het puin lag, maar we wisten niet waar. We vroegen de hond haar te zoeken en die toonde ons precies waar ze was."
Antoine wordt opgeleid door CBRN[1] personeel. Hij werkt op dezelfde manier als de beroepspersoneelsleden van het labo om onbekende producten te identificeren. "Afhankelijk van de producten hebben we toestellen die we al dan niet kunnen gebruiken. Je leert door ervaring, op het terrein en op de werkvloer, door contact met verschillende materialen of moleculen.”
Francis werkt als chauffeur in directe ondersteuning van de beroepsploegen. Hij komt overal met deze ploegen, van noodsituaties tot het zoeken naar vermiste personen en de logistiek tijdens wegcontroles: "Ik heb bijvoorbeeld in 2021 mijn hele zomer doorgebracht in alle gemeenten van Luik na de overstromingen. Ik heb toen veel verschillende dingen gedaan. Je moet je voorstellen, het is een beetje zoals de landing in Normandië : brandweermannen kwamen uit heel Vlaanderen. Ze kwamen met zware pompen om volledig overstroomde plaatsen leeg te pompen en wij moesten de pompen van brandstof voorzien. In de tunnel van Cointe kwamen we tussen met zwaar materieel uit Crisnée en Brasschaat. In drie dagen en drie nachten hebben we de hele tunnel leeggepompt en alles geleegd in de Maas. Dit waren uitzonderlijke werkzaamheden.”
Georges werkt al 26 jaar bij het TAST[2] team. Hij vertelt hoe de overstromingen de laatste tijd voorrang kregen op de gebruikelijke interventies: "In 2020 waren het voor ons COVID-gerelateerde interventies. In 2021 konden veel geplande interventies niet doorgaan omwille van de overstromingen in Vlaanderen en Wallonië. Ons personeel en materiaal werden toen langdurig en in grote aantallen ingezet." En dan was er nog de zoektocht naar de veelbesproken Jurgen Conings: "We leverden toen heel wat logistieke steun tijdens de operaties van de Civiele Bescherming door coördinatiecontainers te voorzien die waren uitgerust met elektriciteit en telecommunicatiemiddelen."
Zoals u ziet, vrijwilliger zijn bij de Civiele Bescherming betekent rechtstreeks deelnemen aan interventies om burgers, brandweerlieden en de federale politie te helpen.
Motivatie, discipline en teamgeest zijn ontegensprekelijk de waarden waarover je moet beschikken om je te engageren als vrijwilliger. De woorden om dit uit te drukken verschillen, maar het principe blijft hetzelfde: Je moet het echt willen en je moet je inzetten voor de groep.
"Vooral als je je belangeloos wilt inzetten voor de maatschappij en voor mensen die vaak in moeilijke situaties verkeren en aan wie je een beetje steun en hulp kunt bieden", legt Georges uit.
Voor Evi: "Het gaat erom dat je een teamspeler bent. Het is belangrijk dat je deel uitmaakt van de groep, vooral bij de hondenbrigade. Je kunt een heel goede geleider zijn, maar zonder een team achter je kun je nooit een hond operationeel maken. Het is dus belangrijk dat je heel collegiaal bent."
Voor Francis is de kernwaarde zeker “… beschikbaarheid. Je moet ook discipline hebben. Want als het koud is of als het slecht weer is en je wordt gebeld, dan weet je dat je moet vertrekken. Je weet wanneer je vertrekt, maar je weet niet wanneer je terugkomt. Dat kan lang duren. We gaan de interventie niet onderbreken omdat je naar huis wilt. Je gaat naar huis als het voorbij is. Je moet het echt willen."
Antoine, die de kans kreeg om met zijn team een internationale opleiding te volgen in het kader van een grootschalige oefening in Marseille, denkt daar niet anders over. Het is de toewijding aan de bevolking en ook aan de collega's en de nauwgezetheid die belangrijk is: "Je hebt discipline nodig, het is uitputtend als je op interventie gaat met de Civiele Bescherming. Het kan meerdere uren of zelfs meerdere dagen duren.”
En ook motivatie is nodig, want elk van de vrijwilligers die we hebben ontmoet, combineert zijn functie bij de Civiele Bescherming met een voltijdse baan. Maar de beloning van het werk voor de bevolking maakt alle opofferingen goed.
Antoine werkt in Brussel, aan de Koninklijke Militaire School: "Het is dus niet altijd gemakkelijk. Vroeger werkte ik in de privésector en was het echt ingewikkeld om me beschikbaar te stellen. Nu ben ik bij Defensie gaan werken en daardoor kan ik meer beschikbaar zijn voor de Civiele Bescherming. Sterker nog, ik heb bij Defensie een bepaald soort verlof aangevraagd waardoor ik in noodgevallen kan teruggeroepen worden door de Civiele Bescherming en het werk kan verlaten. Als ik word opgeroepen, is dat echt omdat er een groot probleem is en ze iemand nodig hebben om de bevolking te beschermen, iemand met een specifiek profiel, of omdat ze meer mankracht nodig hebben.”
Voor Francis is het bijna een parallel leven dat hij al bijna 40 jaar leidt: "Ik neem altijd de telefoon op als ik word gebeld. Ik heb een andere ringtone geïnstalleerd voor het geval de eenheid belt. Ik ben bijna elke dag bereikbaar en systematisch 's nachts, op vrijdag en in het weekend. Het liefst zou ik één vrijdag per maand in de eenheid in Crisnée zijn en deel uitmaken van de ploeg die dan dienst heeft. Doen wat gedaan moet worden. Als het een oefening is, is het een oefening. Als het schoonmaken, is dat ook goed. Ik doe het om drie redenen: in contact zijn met de eenheid, met het personeel en met de uitrusting. Ik wil het zelfs gratis doen en als er een oproep is, ben ik er al. Zelfs als ik te horen zou krijgen dat mijn profiel niet geschikt is voor een bepaalde interventie, zou ik er geen probleem van maken. Voor mij is het belangrijk om contact te hebben met het personeel, het materieel en de eenheid. Op een gegeven moment wordt er een beroep op je gedaan, want nood breekt wet. Het is belangrijk, het is een kwestie van burgerplicht.”
Voor Evi, "is het een echte manier van leven omdat mijn reddingshonden constant bij me zijn. Het bepaalt bijna 80% van mijn leven. Als we op vakantie gaan, moeten de honden ook mee... Duikers kunnen hun wetsuit aan de kapstok hangen maar ik kan mijn honden niet aan de kapstok hangen. Deze twee border collies zijn zeer goede speurhonden, maar ze hebben ook veel aandacht nodig in het dagelijks leven. Het zijn geen schoothondjes.”
"Dit is onze onbaatzuchtige inzet voor de maatschappij" voegt Georges toe.
En jij, wanneer kom jij erbij?
Antoine nodigt je in ieder geval uit: "Het is echt een prachtige omgeving waar een ongelooflijke solidariteit heerst. De collega's zijn er allemaal om elkaar te steunen, om zichzelf te beschermen en om de bevolking te beschermen. Er heerst een zorgzame sfeer, de mensen zijn echt toegewijd!”