Bosbranden: brandweer krijgt luchtsteun van politiehelikopters

Brandweer
Perscontact: 
Eva Burm

Vandaag, woensdag 11 april, testen brandweer en politie in de Hoge Venen hun samenwerking in geval van natuurbranden. De politiehelikopter zal onder andere een brand blussen vanuit de lucht, onder begeleiding van grondploegen van brandweer.
De manier van samenwerken is vastgelegd in een standaard operatieprocedure die na deze oefening gevalideerd en verspreid kan worden zodat ze in de toekomst toegepast kan worden bij natuurbranden in heel België. De standaard operatieprocedure voor de inzet van luchtsteun bij natuurbranden zal deel uitmaken van een nieuw nationaal plan natuurbranden, uitgewerkt door het Crisiscentrum van de Regering in samenwerking met de Civiele Veiligheid, het Federaal Kenniscentrum en de betrokken provinciegouverneurs.

Directeur-generaal van de Civiele Veiligheid, Jérôme Glorie: “Het bosbrandseizoen is begonnen. Vorig jaar heeft de natuur in België te veel schade geleden. We moeten er alles aan doen om te voorkomen dat er dit jaar natuurgebied verwoest wordt door branden. En net daarom is er een heel jaar gewerkt rond de opleiding, procedures en het materieel van de brandweerdiensten.

Standaard operatieprocedure voor de inzet van luchtsteun bij natuurbranden

De nieuwe standaardprocedure voor de samenwerking hulpdiensten - politiehelikopter is uitgewerkt door de brandweerkorpsen van Kalmthout, Wuustwezel, Lommel en Waismes, de Federale politie met de dienst Luchtsteun, de Communicatie- en Informatiecentra en de directie Operaties en door de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken met het Crisiscentrum en de Civiele Veiligheid (Brandweerinspectie,  Civiele Bescherming en Federaal Kenniscentrum.)
Zij hebben afspraken vastgelegd over de alarmering van de helikopterbemanning, over de communicatie tussen de heli en de grondploegen en over de samenwerking op het terrein.

De standaard operatieprocedure spitst zich toe op vier mogelijke interventies waarmee de politiehelikopter en zijn bemanning de hulpdiensten op de grond kunnen helpen:

  • Blussen (met of zonder duidelijk zichtbare vlammen).
  • Beeldvorming met de thermische camera aan de heli. Via de thermische camera kan je bijvoorbeeld zien of een veen ondergronds nog aan het smeulen is.
  • Het neerlaten van materiaal op moeilijk bereikbare plaatsen.
  • Het evacueren van mensen, bijvoorbeeld brandweerlieden of wandelaars die omsingeld zijn door vlammen.

De Algemene Directie Civiele Veiligheid van Binnenlandse Zaken heeft voor deze interventies een bambi bucket voor de politiehelikopter en een bluswaterreservoir aangekocht.

Samenwerking luchtsteun – grondploegen

De nieuwe standaard operatieprocedure beschrijft zeer duidelijk hoe de concrete samenwerking tussen luchtsteun en grondploegen moet verlopen in verschillende situaties.
Zowat de moeilijkste situatie is het blussen van smeulende branden waarbij geen vlammen te zien zijn. De hulpploegen op de grond moeten hier de piloot zo goed mogelijk begeleiden om te verhinderen dat een brand weer opflakkert.  
De aanpak verloopt als volgt:

  • De commandopost op de plaats van de brand stuurt de coördinaten van de interventieplek naar de helikopterbemanning.
  • Een verbindingsofficier van de brandweer staat in verbinding met de heli en stuurt deze aan van op de interventieplek. Hij geeft richtlijnen op welke manier ze de brand best kunnen benaderen en/of blussen (bijv. lage vlucht, een zone preventief natmaken, effectief blussen…)
  • Op de grond staan drie brandweermannen parallel met en op 20 meter van de aanvliegroute van de helikopter nabij de plaats waar de heli de waterzak met 1000 l water mag openen.
  • De eerste twee brandweermannen dragen gele fluohesjes en zij duiden de “vlieglijn” aan die de piloot moet volgen.
  • De derde brandweerman draagt een oranje fluo hesje en hij duidt het punt aan vanwaar de heli de waterzak moet openen.

Deze brandweermannen met hun fluo hesjes zijn intussen “de kanaries” gedoopt door hun collega’s.

Alarmering en communicatie

De inzet van de politiehelikopter kan gevraagd  worden op voorwaarde dat er een rampenfase (gemeentelijk, provinciaal of nationaal) is afgekondigd. Gaat het specifiek om een natuurbrand die voldoet aan bepaalde parameters (grootte, klimaat) dan kan de eerst ter plaatse zijnde brandweerofficier echter onmiddellijk een helikopter bijvragen. Eens de beslissing genomen is, vraagt hij aan de dienst 100 om een apart radiokanaal vrij te maken. Dit apart radiokanaal moet ervoor zorgen dat de hulpploegen op de grond ongestoord kunnen communiceren met de bemanning in de helikopter.
Bij de federale politie zijn de Communicatie- en Informatiecentra en de federale Directie Operaties betrokken bij de alarmering van de luchtsteun. De directie Operaties gaat onder andere na of de heli beschikbaar is.
De directie Operaties van de Federale politie verwittigt ook het Crisiscentrum over de inzet van de heli in een bepaalde zone. Het Crisiscentrum vraagt dan op zijn beurt bij Belgocontrol van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Transport, het sluiten van het luchtruim aan boven het getroffen gebied.

Nationaal actieplan Natuurbranden

Na analyse en evaluatie van de grote natuurbranden van 2011 in de Hoge Venen, in Meeuwen en in Kalmthout heeft mevrouw Annemie Turtelboom, toenmalig minister van Binnenlandse Zaken, het initiatief genomen om een nationaal actieplan Natuurbranden te ontwikkelen. De Algemene Directie Crisiscentrum coördineert de uitwerking van dit actieplan.

De belangrijke aandachtspunten voor dit globale plan zijn: een verbetering van de procedure om middelen voor de bestrijding van grote natuurbranden aan te vragen, de uitwerking van interventieprocedures en de opleiding van de brandweerdiensten, een inventaris van de schade en de vervanging van het vernielde materieel, de praktische organisatie van de nuttige bevoorrading (voeding, brandstof…), de operationele communicatie (een betere dekking van het ASTRID-netwerk) en een aangepaste cartografie.

Om het nationaal actieplan uit te werken zijn vijf werkgroepen in het leven geroepen;

  • Werkgroep 1: Risicoanalyse & cartografie
  • Werkgroep 2: Materieel
  • Werkgroep 3: Procedures (en opleiding)
  • Werkgroep 4: Noodplanning
  • Werkgroep 5: Oefeningen

De standaard operatieprocedure “inzet luchtsteun bij bosbranden” is het resultaat van de werkgroep procedures.

eva.burm@ibz.fgov.be