Hervorming brandweeropleidingen: van competenties tot cursus

Brandweer
Opleiding
Sinds april 2014 werkt de ETE-werkgroep (Education, Training, Exercise) aan de hervorming van de brandweeropleidingen. De eerste stap in dit project is het uitwerken van functiebeschrijvingen, een competentiewoordenboek en een competentiegids. Deze zouden in september afgewerkt moeten zijn.

De ETE-werkgroep heeft deze maand het project “hervorming brandweeropleidingen” voorgesteld aan de brandweerverenigingen en de representatieve syndicale organisaties. De werkgroep, samengesteld uit gedetacheerde brandweerexperten van het Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid (KCCE), werkt voor dit project samen met HR-experten van Vives Hogeschool. Zij houden optimaal rekening met de krijtlijnen die uitgezet zijn in het nieuwe brandweerstatuut en het -nog niet goedgekeurde- Koninklijk Besluit over de brandweeropleidingen.

Marc Gilbert en Chris Addiers, voorzitters van respectievelijk de Fédération Royale des Corps de Sapeurs-Pompiers de Belgique en Brandweervereniging Vlaanderen: “We wisten niet dat de ETE-werkgroep al zoveel werk geleverd had. De methodiek zit zeker goed en wat er tot dusver is uitgewerkt, is volledig en zit logisch in elkaar. We hebben nog een aantal verbeteringen doorgegeven en de inhoud zal nog eens goed moeten doorgelezen worden door een aantal brandweermensen, maar we zijn in elk geval op de goede weg.

Competentiemanagement

In de uitwerking van een doordacht ETE-beleid, is de eerste stap het oplijsten van taken die brandweermensen uitvoeren en over welke competenties ze moeten beschikken om deze tot een goed einde te brengen. Daarom heeft de ETE-werkgroep ervoor gekozen om eerst de nodige functiebeschrijvingen uit te werken. Op basis hiervan hebben ze een competentiewoordenboek voor de brandweer geschreven, zodat alle hulpverleningszones alvast “dezelfde taal” spreken als het gaat om HR-beleid.

Hierbij wordt zowel aandacht gegeven aan eenvormige taakomschrijvingen als aan duidelijke vaktechnische en gedragscompetentieprofielen. De functiebeschrijvingen zijn modulair opgebouwd, waarbij verschillende functies gecombineerd kunnen worden.

Op basis van de functiebeschrijvingen en het competentiewoordenboek kunnen de rekruteringsvoorwaarden en selectieproeven vastgesteld worden, maar kan bijvoorbeeld ook de manier van evaluatie en bevordering geüniformeerd worden. In elk van deze onderdelen is bovendien de nodige flexibiliteit ingebouwd, zodat hulpverleningszones vanuit hun eigen context aanpassingen kunnen aanbrengen en meer of specifieke voorwaarden kunnen stellen.

Opleidingen

Eén van de prioriteiten in de hervorming van de civiele veiligheid is de uniformering van de brandweeropleidingen. Brandweermensen beschikken over een specifieke kennis, vaardigheden en attitude die ze steeds verder moeten ontwikkelen. Hiertoe is de organisatie van opleiding, training en oefening op regelmatige basis noodzakelijk.

Vanuit de functiebeschrijvingen en het competentiewoordenboek heeft de ETE-werkgroep een matrix uitgewerkt, waarin de link wordt gelegd tussen de competenties voor een bepaalde functie, de te volgen opleidingsmodules en waarop getraind moet worden. Momenteel werkt de ETE-werkgroep aan de invulling van deze matrix, “competentiegids” genoemd. Deze gids leidt brandweermensen door alle stappen om de gevraagde competenties te ontwikkelen om naar een andere en/of hogere functie of graad door te groeien. Hierbij wordt aandacht geschonken aan zowel theorie als praktijk.

Op basis van de competentiegids zullen de nieuwe opleidingscursussen uitgewerkt worden. De opleiding “brandweerman” is als eerste aan de beurt.

Volgende fasen in het project

De ETE-werkgroep verwerkt momenteel de feedback van de brandweerverenigingen en -vakbonden. In de komende maanden zal zij de hulpverleningszones op de hoogte houden over de voortgang van het project. Zij zal ook brandweerexperten buiten de ETE-werkgroep inschakelen om bepaalde onderdelen van dit project uit te werken.

Er is voorzien dat de afgewerkte functiebeschrijvingen en competentiegids in september gepubliceerd zullen worden op de website www.civieleveiligheid.be. Zo kunnen alle hulpverleningszones van dit materiaal gebruik maken voor de uitwerking van hun HR-beleid en hebben de brandweerexperten van het KCCE een stevige basis om mee aan de slag te gaan voor de nieuwe brandweeropleidingen.



Als u vragen heeft over dit project, kan u deze richten aan de dienst opleidingen van het Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid (KCCE) via volgend e-mailadres: kcce-forop@ibz.fgov.be.